Μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν γνώριζα προσωπικά κανέναν δημοσιογράφο. Σήμερα ξέρω μερικούς, κάποιοι μάλιστα είναι φίλοι μου.
Όταν ας πούμε γνώρισα την Μ., μου ψιθύρισαν ότι είναι «καλό παιδί, αλλά κάπως περίεργη». Σύντομα διαπίστωσα πως το «περίεργη» την ακολουθούσε διότι συνήθιζε να λέει τα πράγματα με το όνομά τους και να μην σκύβει το κεφάλι σε κάθε κουλαμάρα που της ζητούσαν να κάνει. Τον Β. μου τον σύστησε ένας πρώην συνάδελφος, ως έναν τύπο απ’ τα p.r., που βαρέθηκε να δουλεύει νύχτα και ξεκινούσε να δοκιμάσει τη τύχη του ως δημοσιογράφος στην τηλεόραση.
Είναι και οι δυο εξαιρετικοί επαγγελματίες, μορφωμένοι, καλλιεργημένοι, ευγενείς, παιδιά για σπίτι δηλαδή. Παρόλα τα προσόντα που διαθέτουν, κανείς εκ των δυο δεν διάγει τον βίο που του αξίζει. Η μία υποφέρει, αφού απολύθηκε από δημοσιογραφικό οργανισμό και τώρα εργάζεται σε ένα μέσο που πριν μερικά χρόνια ούτε να το φτύσει, ο άλλος αποφάσισε να τα βροντήξει και να φύγει στο εξωτερικό για μεταπτυχιακό, δουλεύοντας ακόμη και ως σερβιτόρος, προκειμένου να γλυτώσει από την ανέχεια και τη δυσωδία της πατρίδας.
Σιγά-σιγά, όσο γνώριζα δημοσιογράφους, τόσο αντιλαμβανόμουν ότι δεν είναι όλοι τα ξιπασμένα καθίκια που φαντάζεται ο κόσμος, αλλά κανονικοί άνθρωποι. Τώρα πια, μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι οι δημοσιογράφοι είναι από τους εργαζόμενους με κάκιστες συνθήκες εργασίας. Δεν υπάρχει ωράριο, δεν υπάρχει ταβάνι στις υποχρεώσεις τους και πάτος στα δικαιώματά τους. Οι πιθανότητες ενός απλού δημοσιογράφου να ακουμπήσει σε μαξιλάρι συνδικαλιστικής προστασίας είναι αστείες. Αν δε, είναι νέος στο επάγγελμα είναι ανύπαρκτες, αφού πολλοί εξ αυτών δεν μπορούν όχι στην ΕΣΗΕΑ να εγγραφούν, αλλά ούτε το προηγούμενο σκαλοπάτι της, το ΤΣΠΕΑΘ, να πλησιάσουν.
Είναι κακοπληρωμένοι. Πολλοί πληρώνονται με μπλοκάκι. Ως εκ τούτου, όταν απολύονται δεν έχουν δικαίωμα να πάρουν επίδομα ανεργίας, αφού έχουν μεν εξαρτημένη σχέση εργασίας, αλλά τυπικά είναι ελεύθεροι επαγγελματίες. Αν διανοηθούν να δηλώσουν ότι δεν θέλουν να εργασθούν με μπλοκάκι, απλά δεν προσλαμβάνονται. Κάποιοι είναι μεν υπάλληλοι, όμως δεν λογαριάζονται ως δημοσιογράφοι αφού ασφαλιστικά ανήκουν στο ΙΚΑ. Κάποιοι άλλοι πληρώνονται στη χάση και στη φέξη με μαύρα ή παίρνουν ένσημα για δυο-τρεις μήνες το χρόνο μόνον, ενώ εργάζονται full time και τέλος, κάποιοι εργάζονται ανασφάλιστοι και πληρώνονται ψίχουλα, μια-δυο φορές το χρόνο.
Εννοείται, ότι για όλα αυτά η ΕΣΗΕΑ, λοιπά συνδικαλιστικά οχυρά και όλοι οι μαχόμενοι αριστεροί γίγαντες της δημοσιογραφίας, κάνουν αγρίως την πάπια, συμπεριλαμβανομένων και των γνωστών δημοσιογράφων, τους οποίους εσύ μπορεί να εκτιμάς. Την ώρα δηλαδή που παρακολουθείς ένα δελτίο ειδήσεων, να θυμάσαι ότι αυτός που σου λέει τις ειδήσεις, μπορεί να τσεπώνει μηνιαίως όσα εσύ δεν θα βγάλεις δουλεύοντας για ένα και δυο χρόνια. Επίσης να θυμάσαι, ότι ο καλεσμένος του -επίσης δημοσιογράφος- που υποστηρίζει σθεναρά τον πτωχό λαό, γνωρίζει πάρα πολύ καλά τις συνθήκες δουλειάς σου [αν έχεις ακόμα], όπως και των πιο πάνω αναφερθέντων συναδέλφων του και όχι μόνον δεν κάνει κάτι για να βελτιωθούν, αλλά φροντίζει να πιέζονται ακόμη περισσότερο εκείνοι, ώστε ο ίδιος να απολαμβάνει καλύτερες αμοιβές και δικαιώματα, τα οποία γνωρίζει πολύ καλά ότι αφαιρούνται από συναδέλφους του κι εσένα. Ακόμη να θυμάσαι, πως πολλοί από τους δημοσιογράφους που εκτιμάς, δεν είναι μόνον υπάλληλοι, αλλά και αφεντικά. Και είναι χειρότερα αφεντικά από τα χειρότερα αφεντικά που έχεις γνωρίσει ποτέ.
Σαν μέρος του κοινού στο οποίο απευθύνονται τα Μ.Μ.Ε., ουδόλως υποχρεούσαι να τα γνωρίζεις όλα αυτά. Αλλά και αν τα γνωρίσεις, δεν έχεις λόγο να νοιαστείς. Τόσων χρόνων ψέματα, σε έχουν κάνει καχύποπτο, χώρια που έχεις τα δικά σου σοβαρά προβλήματα να αντιμετωπίσεις.
Οπότε, το τελευταίο πράγμα που πρέπει να περιμένουν οι δημοσιογράφοι, είναι συμπαράσταση από έναν λαό τον οποίο επί δεκαετίες φλόμωσαν στο ψέμα. Και πάντως αν δεν έλεγαν ή έγραφαν ψέματα, κανείς τους ποτέ δεν τόλμησε να γράψει όλη την αλήθεια. Αν την έγραφαν, απλά θα έμεναν χωρίς δουλειά.
Τώρα που η κρίση έφθασε στον τύπο, επιτέλους καταρρέει αυτό το κακοφτιαγμένο οικοδόμημα. Τα μέσα ενημέρωσης, που για χρόνια λειτούργησαν σαν μοχλός πίεσης για την ανάθεση έργων ή για λοιπούς εκβιασμούς και πάντως όχι σαν δημοσιογραφικοί οργανισμοί, κλείνουν το ένα μετά το άλλο [όπως γνωρίζαμε ότι θα συμβεί]. Το τελευταίο θα κλείσει την πόρτα πίσω του και θα πάρει μαζί του και το καθεστώς, αυτό που τόσο κομψά ονομάζουμε ‘πολιτικό σύστημα’.
Η μοναδική περίπτωση να μάθεις μερικές αλήθειες είναι αν περιπλανηθείς στο διαδίκτυο. Εκεί που θα έπρεπε ήδη, καλοί δημοσιογράφοι να έχουν συνασπιστεί και να έχουν φτιάξει σοβαρά, ενημερωτικά blogs ή sites, ώστε η αλήθεια να μην είναι δυσεύρετη, αλλά σε κοινή θέα.
Πολλοί δημοσιογράφοι έχουν ήδη ή πρόκειται να χάσουν τη δουλειά τους. Και γράφω τόσες φορές τη λέξη δουλειά, διότι η δημοσιογραφία έχει πάψει πια να είναι λειτούργημα. Σε ορισμένους δημοσιογραφικούς οργανισμούς δε –και καλά ιστορικούς- δεν είναι καν δουλειά, είναι φασόν και κάτεργο. Εκτός βέβαια αν είσαι κολλητός με τα μεγάλα κεφάλια.
Κάποιοι, λοιπόν, δημοσιογράφοι, λίγοι -απαγγέλοντας για χρόνια τις ειδήσεις του αφεντικού- έχουν μαζέψει τόσο χρήμα, που φτάνει και για τα εγγόνια τους. Για όλους τους άλλους έρχονται ή είναι ήδη εδώ μαύρες μέρες, που είναι όμως απαραίτητες για να ξαναθυμηθούν ποια είναι η δουλειά τους και να αποφασίσουν αν και πως θα την κάνουν. Κουράγιο!
